Het belang van toezicht op bedrijven en verenigingen: de rol van de commissaris
Toezicht op bedrijven en verenigingen is belangrijk om transparantie, eerlijkheid en verantwoording te garanderen. Een commissaris speelt hierin een cruciale rol en bewaakt de belangen van alle betrokkenen.
Wettelijke basis voor de aanstelling van een commissaris
In België is de aanstelling van een commissaris vastgelegd in het Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen (WVV). Sinds de invoering van dit wetboek gelden voor bedrijven en verenigingen grotendeels dezelfde regels. Als een commissaris wordt aangesteld, verplicht of vrijwillig, moeten de wettelijke bepalingen gevolgd worden.
Wanneer is een commissaris verplicht?
Of een commissaris verplicht is, hangt af van de rechtsvorm van het bedrijf. Bedrijven met beperkte aansprakelijkheid, zoals een NV of een BV, kunnen verplicht zijn om een commissaris te benoemen. Vennootschappen zonder beperkte aansprakelijkheid, zoals een VOF of CommV, vallen hier meestal niet onder.
Daarnaast wordt gekeken naar de grootte van het bedrijf op basis van drie criteria:
- Omzet
- Balanstotaal
- Gemiddeld aantal werknemers per jaar
Als een bedrijf twee opeenvolgende boekjaren meer dan één van deze drempels overschrijdt, wordt het als "groot" beschouwd en moet het een commissaris aanstellen. Sinds 31 december 2023 zijn de drempelwaarden verhoogd:
- Omzet: van €9.000.000 naar €11.250.000
- Balanstotaal: van €4.500.000 naar €6.000.000
- Gemiddeld aantal werknemers: blijft 50
Voor verenigingen blijven de oude drempels gelden.
Commissarisplicht binnen een groep
Voor bedrijven binnen een groep wordt onderscheid gemaakt tussen een moeder- en dochteronderneming:
- Een moederbedrijf beoordeelt zijn grootte op geconsolideerde basis.
- Een dochterbedrijf wordt individueel beoordeeld, tenzij het zelf zeggenschap heeft.
Voor de commissarisplicht wordt elk bedrijf afzonderlijk beoordeeld. Verenigingen kunnen geen moederbedrijf zijn en worden altijd individueel beoordeeld.
Geconsolideerde jaarrekening en commissaris
Het WVV bepaalt wanneer een groep bedrijven of verenigingen een gezamenlijke jaarrekening moet opstellen, laten controleren en publiceren. De drempels voor een "groep van beperkte omvang" zijn verhoogd:
- Omzet: van €34.000.000 naar €42.500.000
- Balanstotaal: van €17.000.000 naar €21.250.000
- Aantal werknemers: blijft 250
Als een groep een geconsolideerde jaarrekening publiceert, moet elk Belgisch bedrijf of vereniging binnen de groep een commissaris aanstellen, ongeacht de grootte. Dit geldt ook als de geconsolideerde jaarrekening buiten België wordt gepubliceerd.
Conclusie
De commissarisplicht hangt af van wettelijke regels, statuten en vrijwillige keuzes. De recent verhoogde drempels gelden alleen voor bedrijven, terwijl voor verenigingen de oude drempels blijven. Binnen een groep wordt de verplichting per bedrijf beoordeeld, maar bij een geconsolideerde jaarrekening geldt de verplichting voor alle Belgische entiteiten in de groep. Dit onderstreept het belang van een goede controle op de financiële rapportering en transparantie binnen bedrijven en verenigingen.